न्युयोर्क । नासाले सन् २०२६ को फेब्रुअरी महिनामा चार जना अन्तरिक्ष यात्रीलाई चन्द्रमाको परिक्रमा गराउने १० दिने यात्रामा पठाउने तयारी गरेको छ। अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सीले यसअघि अप्रिलको अन्त्यसम्ममा प्रक्षेपण गर्ने प्रतिबद्धता जनाए पनि अब त्यो समयसीमाभन्दा अगाडि नै मिसन सुरु गर्ने योजना बनाएको हो।

कुनै पनि देशले चालक दलसहितको चन्द्रमा मिसन गराएको यो ५० वर्षमा पहिलो पटक हुनेछ। नासाले प्रणालीहरूको परीक्षण गर्न चार अन्तरिक्ष यात्रीलाई त्यहाँ पठाएर फर्काउनेछ।

आर्टेमिस २ मिसन
आर्टेमिस २ मिसन आर्टेमिस कार्यक्रमको दोस्रो प्रक्षेपण हो, जसको लक्ष्य अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई चन्द्रमामा अवतरण गराउने र अन्ततः त्यहाँ दीर्घकालीन मानव बस्ती स्थापना गर्नु हो। नासाका कार्यवाहक उप-सह प्रशासक लाकेशा हकिन्सले यो मिसन मानवको अन्तरिक्ष अन्वेषणमा एक महत्त्वपूर्ण क्षण हुने बताइन्।

उनले प्रक्षेपणको समय ५ फेब्रुअरीदेखि सुरु हुन सक्ने बताए पनि सुरक्षालाई आफ्नो सर्वोच्च प्राथमिकतामा राखेको कुरामा जोड दिइन्।
आर्टेमिसका प्रक्षेपण निर्देशक चार्ली ब्ल्याकवेल-थम्पसनले अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई चन्द्रमामा लैजानका लागि बनाइएको शक्तिशाली रकेट प्रणाली, स्पेस लन्च सिस्टम (एसएलएस) ‘करिब-करिब तयार भइसकेको’ बताए।

अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई बोक्ने ओरियन नामक यानलाई एसएलएससँग जोड्ने र अन्य भू-परीक्षणहरू मात्रै बाँकी रहेको उनले जानकारी दिए।

विगत र भविष्यको यात्रा
पहिलो आर्टेमिस मिसन सन् २०२२ को नोभेम्बरमा २५ दिनसम्म चलेको थियो, जसमा मानवरहित अन्तरिक्ष यान प्रक्षेपण गरिएको थियो। त्यस मिसनले यानलाई चन्द्रमाको परिक्रमा गराएर पृथ्वीको वायुमण्डलमा पुन: प्रवेश गराएको थियो।

त्यस मिसनमा यान पृथ्वीको वायुमण्डलमा प्रवेश गर्दा तातो प्रतिरोधी ढालमा केही समस्या देखिए पनि ती समस्याहरू समाधान गरिसकिएको छ।

आर्टेमिस २ प्रक्षेपणमा चार अन्तरिक्ष यात्रीहरू - नासाका रिड वाइजम्यान, भिक्टर ग्लोभर र क्रिस्टिना कोच, साथै क्यानेडियन स्पेस एजेन्सीका जेरेमी ह्यान्सेन - १० दिने चन्द्रमाको यात्रामा जानेछन्। यिनीहरूले चन्द्रमामा अवतरण नगरे पनि सन् १९७२ मा भएको अपोलो १७ पछि पृथ्वीको तल्लो कक्षभन्दा बाहिर यात्रा गर्ने पहिलो चालक दल बन्नेछन्।

आर्टेमिस २ का प्रमुख उडान निर्देशक जेफ राडिगनले यो मिसनमा चालक दल अहिलेसम्म कोही नपुगेको ठाउँभन्दा धेरै पर जाने बताए। उनले भने, ‘उनीहरू चन्द्रमाभन्दा कम्तीमा ९,२०० किलोमिटर पर जानेछन्, जुन अघिल्ला मिसनहरूभन्दा धेरै पर हो।’

वैज्ञानिक प्रयोग र चुनौतीहरू
यो मिसनको उद्देश्य चन्द्रमामा अवतरणको लागि आधार तयार गर्न रकेट तथा अन्तरिक्ष यानका प्रणालीहरूको परीक्षण गर्नु हो। यात्राको क्रममा, वैज्ञानिकहरूले अन्तरिक्ष यात्रीहरूको शरीरमा अन्तरिक्षले कस्तो असर गर्छ भनेर अनुगमन गर्नेछन्।

नासाका विज्ञान प्रमुख डा. निकी फक्सका अनुसार, वैज्ञानिकहरूले अन्तरिक्ष यात्रीहरूको रगतबाट तन्तुका नमुनाहरू लिएर यात्राअघि र यात्रापछि तुलना गर्नेछन्। यसले सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षण र विकिरणको असरबारे विस्तृत अध्ययन गर्न मद्दत गर्नेछ।

यस मिसनको सफलताले नासाले आर्टेमिस ३ लाई कति चाँडो प्रक्षेपण गर्न सक्छ भन्ने निर्धारण गर्नेछ, जुन मिसनले चन्द्रमामा वास्तविक अवतरण गर्नेछ। तर, ओपन युनिभर्सिटीका डा. सिमोन बार्बरका अनुसार, नासाले बताएको ‘२०२७ को मध्यभन्दा अगाडि नहुने’ भन्ने लक्ष्य पनि अवास्तविक हुन सक्छ।

‘चन्द्रमामा अवतरण गर्न एलन मस्कको स्पेसएक्स स्टारसिपको आवश्यकता पर्नेछ, र हामीले पछिल्ला महिनाहरूमा देखेका छौँ, स्टारसिपलाई पृथ्वीको परिक्रमा गर्नका लागि पनि अझै धेरै काम गर्न बाँकी छ, अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई बोकेर जान त धेरै टाढाको कुरा हो,’ डा. बार्बरले थपे।